การประเมิน Sepsis

ภาวะ Sepsis ยังคงเป็นภาวะฉุกเฉินที่พบบ่อยในโรงพยาบาลและเป็นสาเหตุหลักของการเสียชีวิตทั่วโลก โดยเฉพาะในผู้ป่วยวิกฤต แนวทาง Surviving Sepsis Campaign (SSC) 2024 ได้มีการอัปเดตแนวปฏิบัติที่สำคัญเพื่อให้บุคลากรทางการแพทย์ โดยเฉพาะพยาบาล สามารถดูแลผู้ป่วยได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

✨ ความหมายของ Sepsis (นิยามล่าสุด)

Sepsis คือ “การตอบสนองของร่างกายที่มีต่อการติดเชื้อซึ่งก่อให้เกิดความผิดปกติของอวัยวะอย่างรุนแรง (life-threatening organ dysfunction)”

การวินิจฉัย Sepsis ใช้การประเมิน SOFA (Sequential Organ Failure Assessment) โดยหากมีการเปลี่ยนแปลงคะแนน ≥ 2 คะแนนจาก baseline ถือว่าเป็นภาวะ Sepsis

ในสถานการณ์ฉุกเฉิน เช่น ห้องฉุกเฉินหรือหอผู้ป่วย พยาบาลสามารถใช้ qSOFA ประเมินเบื้องต้นได้ ซึ่งประกอบด้วย:

• การเปลี่ยนแปลงระดับความรู้สึก
• ความดันซิสโตลิก < 100 mmHg
• อัตราการหายใจ ≥ 22 ครั้ง/นาที

หากมี ≥ 2 ข้อ ควรสงสัย Sepsis และดำเนินการวินิจฉัยและรักษาอย่างเร่งด่วน

⏰ การดูแลผู้ป่วย Sepsis ใน 1 ชั่วโมงแรก (Hour-1 Bundle)

แนวทาง SSC 2024 ยังคงเน้นการดำเนินการภายใน 1 ชั่วโมงแรก ซึ่งมีผลต่ออัตราการรอดชีวิตของผู้ป่วย

✔ 1. วัดระดับแลคเตท (Lactate)

หากมากกว่า 2 mmol/L ให้ถือว่ามี hypoperfusion

✔ 2. เก็บตัวอย่างเลือดเพื่อเพาะเชื้อก่อนให้ยาปฏิชีวนะ

ควรเก็บอย่างน้อย 2 ชุดจากบริเวณที่ต่างกัน

✔ 3. ให้ยาปฏิชีวนะในวงกว้างภายใน 1 ชั่วโมง

ไม่ควรรอผลเพาะเชื้อก่อนให้ยา

✔ 4. ให้สารน้ำ (Fluid Resuscitation)

คำแนะนำ: 30 mL/kg ของ crystalloid เช่น Normal Saline หรือ Lactated Ringer’s

✔ 5. ประเมินและสนับสนุนความดันโลหิต

หาก BP ยังไม่ดีขึ้นหลังให้สารน้ำ อาจพิจารณาให้ vasopressor เช่น Norepinephrine เพื่อรักษา MAP ≥ 65 mmHg

📈 บทบาทสำคัญของพยาบาล

เฝ้าระวังอาการเปลี่ยนแปลงของผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด

ติดตามค่าแลคเตท, ปัสสาวะออก, MAP, และ O2 Sat

ให้สารน้ำและยาตามแผนการรักษาทันท่วงที

ประสานงานกับทีมสหวิชาชีพ เช่น แพทย์ เภสัชกร ห้องแล็บ

แหล่งอ้างอิง:

Surviving Sepsis Campaign 2024. International Guidelines for the Management of Sepsis and Septic Shock. SCCM & ESICM

CDC Sepsis Fact Sheet

WHO: Sepsis – Global Report 2020